Dwoje naukowców z Instytutu Fizyki UMK: prof. dr hab. Dariusz Chruściński i dr Katarzyna Bielska zdobyło granty w rozstrzygniętych właśnie konkursach Narodowego Centrum Nauki.
Narodowe Centrum Nauki ogłosiło wyniki trzech konkursów: MAESTRO 10, HARMONIA 10 i SONATA BIS 8. Zgłoszono do nich łącznie 650 wniosków na kwotę ponad 1 mld zł, z czego do finansowania zakwalifikowano 148 projektów. Łączna wartość finansowania we wszystkich trzech konkursach wynosi prawie 254 mln zł. Kwota przyznana badaczom z Instytutu Fizyki to ponad 5 mln zł.
Projekty z IF, które uzyskały finansowanie:
Konkurs MAESTRO
prof. dr hab. Dariusz Chruściński, Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej UMK, Kwantowe odwzorowania dynamiczne poza reżimem Markowa, finansowanie: 2 506 400 zł.
Istotą fizyki jest badanie oddziaływań między układami fizycznymi. Rzeczywiste układy nigdy nie są doskonale izolowane i oddziaływują ze swoim otoczeniem. Dotyczy to w szczególności układów kwantowych (np. atomów, które zawsze oddziaływują z zewnętrznym polem elektromagnetycznym). Opis takich układów (nazywanych otwartymi) jest dużo bardziej skomplikowany niż opis układów izolowanych (zamkniętych). Jeśli oddziaływanie jest dostatecznie słabe, to zastosowanie odpowiednich przybliżeń prowadzi do opisu za pomocą tzw. kwantowej półgrupy Markowowskiej, która opisuje procesy dysypacji i dekoherencji. W ostatnich latach niebywały postęp technik laboratoryjnych umożliwia badanie układów silnie oddziałujących, gdzie wspomniane przybliżenia przestają się stosować. Układy takie wymagają nowego, dużo bardziej wyrafinowanego, podejścia. Celem projektu jest analiza kwantowych układów otwartych poza reżimem Markowa. Uzyskane wyniki mogą mieć istotne znaczenie dla kontroli układów kwantowych i potencjalnych zastosowań kwantowych technologii.
MAESTRO 10 to konkurs skierowany do doświadczonych naukowców, którzy chcą prowadzić pionierskie badania, wykraczające poza dotychczasowy stan wiedzy. Kierownikiem projektu może zostać osoba, która publikowała swoje wcześniejsze prace w uznanych czasopismach naukowych, kierowała innymi badaniami sfinansowanymi na drodze konkursowej, a także aktywnie uczestniczy w życiu środowiska, np. zasiadając w komitetach naukowych międzynarodowych konferencji czy przynależąc do międzynarodowych stowarzyszeń.
Konkurs SONATA BIS
dr Katarzyna Bielska, Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej, Precyzyjna i dokładna spektroskopia słabych linii molekularnych gazów atmosferycznych, finansowanie: 2 709 500 zł.
Pomiary spektroskopowe są głównym źródłem wiedzy o stanie atmosfery ziemskiej oraz podstawowym narzędziem astrofizyki. Do ich poprawnej interpretacji niezbędne są wysokiej jakości dane referencyjne. Coraz częściej w zastosowaniach niezbędna jest promilowa dokładność referencyjnych natężeń linii widmowych, która jednak może być uzyskana tylko w nielicznych laboratoriach, a techniki umożliwiające jej osiągnięcie zazwyczaj nie pozwalają na wykonanie pomiarów w szerokim zakresie widmowym. Dokładności takiej nie można również uzyskać w obliczeniach teoretycznych. Rozwiązaniem jest zastosowanie podejścia teoretyczno-doświadczalnego, w którym w teoretyczne obliczenia ab initio zostaną włączone wysokiej jakości dane doświadczalne. W ten sposób można z dużą dokładnością przewidzieć natężenia linii widmowych spoza zakresu pomiarowego. W projekcie planowane są prace nad widmami takich molekuł jak tlenek węgla, dwutlenek węgla i woda. Badane będzie również zderzeniowe osłabienie linii widmowych w warunkach atmosferycznych oraz natężenia linii mniej rozpowszechnionych izotopologów, które są nierozróżnialne metodami spektrometrii masowej. W Instytucie Fizyki UMK zostaną wykonane pomiary, natomiast obliczenia teoretyczne wykonają partnerzy projektu z University College London.
SONATA BIS jest konkursem skierowanym do osób posiadających przynajmniej stopień naukowy doktora uzyskany w okresie od 5 do 12 lat przed rokiem wystąpienia z wnioskiem. Celem konkursu jest powołanie nowego zespołu badawczego, w którym poza kierownikiem projektu nie może być osób posiadających stopień naukowy doktora habilitowanego lub tytuł naukowy. Projekty mogą trwać 36, 48 albo 60 miesięcy.