Pokazy naukowe, wykłady i debaty poruszające aktualne tematy dotyczące ochrony środowiska zdominują tegoroczną Toruńską Noc Naukowców. Partnerem naukowym wydarzenia jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
"Działaj dla klimatu – Polska w obliczu kryzysu klimatycznego" to temat przewodni tegorocznej imprezy zaplanowanej na 26 września w godz. 16:00-22:00. Organizatorzy podzielili wydarzenie na trzy tury, po dwie godziny na każdą z nich: 16:00-18:00, 18:00-20:00, 20:00-22:00. Na aktywności w budynku głównym Centrum Nowoczesności Młyn Wiedzy obowiązują bezpłatne wejściówki, a liczba miejsc jest ograniczona. Debaty naukowe oraz wykłady w drugim budynku Młyna Wiedzy odbędą się bez zapisów i wejściówek.
Do dyspozycji prelegentów i widzów oddajemy dwa budynki Młyna Wiedzy i parking – mówi dr Monika Wiśniewska, dyrektorka Centrum Nowoczesności Młyn Wiedzy. – Wszystkie będą wykorzystane do ostatniego miejsca.
Na parkingu przed Młynem Wiedzy zaplanowano pokazy naukowe, w tym jeden inspirowany eksperymentem Otto von Guerickego sprzed ponad 350 lat. Ten fizyk i burmistrz Magdeburga zadziwił świat, próbując rozerwać połączone półkule, z których wypompowano powietrze. W piątek o godz. 17:40 o tym, jak potężne jest ciśnienie atmosferyczne, będzie mógł się przekonać każdy chętny. Pokaz poprowadzą wspólnie dyrektor Instytutu Fizyki UMK dr hab. Piotr Masłowski, prof. UMK oraz dr Monika Wiśniewska.
Jest to jedno z najpiękniejszych doświadczeń fizycznych, ponieważ w prosty sposób uświadamia nam, jak bardzo atmosfera naciska na każdy centymetr powierzchni Ziemi, a także na nasze ciała – mówi prof. Masłowski. – W oryginalnym doświadczeniu wzięło udział 16 koni, w następnych edycjach więcej, a w naszej nie obędzie się bez udziału publiczności. Liczba potrzebnych nam osób i silnych rąk jest spora, dlatego serdecznie zapraszamy.
Poza tym w czasie imprezy naukowcy z UMK poruszą najbardziej aktualne i nurtujące tematy dotyczące ochrony środowiska. "Znikająca ciemność – zanieczyszczenie światłem nocnego nieba pod lupą" to blok, w trakcie którego badacze z Wydziału Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej UMK zaprezentują interaktywną makietę pokazującą zarówno przyczyny zjawiska, jak i metody pomiarowe. Omówione zostaną także wyniki prowadzonych badań i realizowanego monitoringu terenowego smogu świetlnego w Toruniu, województwie kujawsko-pomorskim oraz w Polsce.
O mikroplastiku jako niewidzialnym wrogu ekosystemów wodnych będą opowiadać członkowie Akademickiego Koła Badań Podwodnych. Organizatorzy tłumaczą, że stan wody w jeziorach i rzekach mówi wiele o kondycji naszej planety, a jednym z kluczowych problemów ekologicznych XXI wieku jest mikroplastik, który nie ulega biodegradacji, przez co jest wyjątkowo trwałym obciążeniem dla środowiska. Ze względu na stosunkowo niewielkie rozmiary oraz małą gęstość jest łatwo transportowany przez wiatr oraz wodę i może być omyłkowo pobierany przez organizmy jako pokarm i włączany do sieci troficznych, wpływając zarówno na organizmy żywe, jak i na funkcjonowanie całych ekosystemów. Z uwagi na powszechne występowanie i potencjalnie szkodliwy wpływ na biosferę, jego identyfikacja i monitorowanie stają się kluczowymi zagadnieniami współczesnej ochrony środowiska.
Odwiedzający stoisko Wydziału Nauk Biologicznych i Weterynaryjnych UMK oraz Fundacji Leśna Droga będą mogli poznać fascynujące życie pszczół i tajemnice funkcjonowania roju jako superorganizmu. Widzowie dowiedzą się m.in. jak zbudowany jest ul, jak tworzą się plastry, kto rządzi w rodzinie pszczelej i jak pszczoły się porozumiewają – tańcem, feromonami i dźwiękiem. Naukowcy poruszą ważny temat wpływu zanieczyszczeń środowiska m.in. pestycydów i pola elektromagnetycznego na życie i zdrowie pszczół. Dla najmłodszych opiekunowie stoiska przygotowali specjalną strefę kreatywną! Będzie można stworzyć własne pszczółki z materiałów recyklingowych, a także rozwiązywać tematyczne kolorowanki, krzyżówki i łamigłówki.
Niewątpliwą atrakcją będzie także wykład "Glony wulkaniczne... czy już są kosmiczne?" zaplanowany w godz. 16:00-16:45, poświęcony pierwszej polskiej misji technologiczno-naukowej na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS) i eksperymentowi naukowemu firmy Extremo Technologies – Space Volcanic Algae z udziałem prof. dr. hab. Marcina Woźniaka z Katedry Medycyny Sądowej Collegium Medicum UMK. Po zakończeniu wykładu do godz. 18 zespół będzie kontynuował promocję kosmicznego eksperymentu naukowego.
Planując udział w Toruńskiej Nocy Naukowców oczywiście chcieliśmy nawiązać do głównej tematyki wydarzenia, ale jednocześnie chcieliśmy aby nasze stanowiska były różnorodne, tak jak różnorodny jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika – tłumaczy prof. Masłowski.
Oprócz programu opracowanego przez UMK w czasie Toruńskiej Nocy Naukowców będzie można odwiedzić liczne stanowiska popularnonaukowe przygotowane przez Centrum Nowoczesności Młyn Wiedzy. Placówka podzieliła je na cztery strefy warsztatowe: zanieczyszczenia i ochrona wód, zanieczyszczenia i ochrona gleby, zanieczyszczenia i ochrona powietrza oraz zanieczyszczenia światłem i strefa dla najmłodszych. Dzieci mogą liczyć na gry, łamigłówki, tematyczne memory, kolorowanki oraz będą mogły pobawić się w "łowcę śmieci". Pokazy naukowe i zajęcia terenowe przygotują znani popularyzatorzy nauki z zespołu "Heweliusze nauki". Przed Młynem Wiedzy stanie też MOBILAB: mobilne laboratorium edukacji klimatycznej.
Oprócz wykładu "Glony wulkaniczne... czy już są kosmiczne?" w drugim budynku Młyna Wiedzy zaplanowano debaty: Człowiek w kosmosie - i co dalej? (godz. 17:00-18:00), Środowisko gór wysokich (godz. 18:15-19:30), Jak okiełznać kryzys klimatyczny? (godz. 19:45-20:45) i Przyszłość energii jądrowej (godz. 21:00-22:00).
Na Toruńską Noc Naukowców zapraszamy wszystkich i małych, i dużych – mówi prof. Masłowski. – Każdy z nas ma odrobinę ciekawości świata i otwartości na to, czego można się dowiedzieć i nauczyć. Myślę, że wśród wielu dostępnych podczas wydarzenia stanowisk każda z grup wiekowych na pewno znajdzie coś ciekawego dla siebie.
Bezpłatne wejściówki na Toruńską Noc Naukowców można odbierać w kasach Centrum Nowoczesności Młyn Wiedzy przy ul. Władysława Łokietka 5.
Szczegółowy program wydarzenia dostępny jest na stronie internetowej.
"Toruńska Noc Naukowców 2025 – Działaj dla klimatu – Polska w obliczu kryzysu klimatycznego" w Młynie Wiedzy odbędzie się w ramach projektu pn. "Z nauką dbamy o klimat" dofinansowanego przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego z Programu Społeczna odpowiedzialność nauki II".