Instytut Fizyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu jest podstawową jednostką organizacyjną Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej UMK. W skład instytutu wchodzi osiem katedr oraz kilkanaście pracowni dydaktycznych. W Instytucie Fizyki UMK w Toruniu pracuje obecnie prawie 130 osób, w tym ok. 100 pracowników naukowych i naukowo-dydaktycznych.
Naukowcy z Instytutu Fizyki UMK w Toruniu realizują prace badawcze w zakresie współczesnej fizyki teoretycznej i doświadczalnej oraz nauk interdyscyplinarnych w dziedzinach takich jak: fotonika, fizyka kwantowa, fizyka atomowo-molekularna, spektroskopia, metrologia częstotliwości i gazów, chemia kwantowa, fizyka matematyczna, nanotechnologia, fizyka medyczna, biofizyka i bioinformatyka. Badania te dają fizyce toruńskiej wiodącą pozycję w kraju i czynią ją rozpoznawalną w świecie. W ciągu ostatnich 10 lat naukowcy z Instytutu Fizyki UMK zrealizowali ponad ćwierć tysiąca projektów badawczych finansowanych przez polskie i europejskie agendy badawcze o łącznym budżecie przekraczającym 140 milionów złotych. Potencjał Instytutu Fizyki UMK w Toruniu wspiera również Krajowe Laboratorium Fizyki Atomowej, Molekularnej i Optycznej – pierwsze w Polsce laboratorium o ponadregionalnym charakterze. Infrastruktura laboratoriów w Centrum Optyki Kwantowej umożliwia prowadzenie wysokiej jakości badań oraz kształcenie studentów i doktorantów, którzy zdobytą wiedzę i umiejętności przenoszą do nauki i gospodarki. Optyczny tomograf komputerowy, jeden z najnowocześniejszych i najdokładniejszych w świecie wzorców czasu, znany jako Polski Optyczny Zegar Atomowy, pierwszy i jak dotąd jedyny w Europie środkowo-wschodniej, kondensat Bosego-Einsteina, a także badania tworzące fundamenty dla rozwoju nowoczesnej bio- i nanofotoniki i fotowoltaiki są najbardziej rozpoznawalnymi i spektakularnymi osiągnięciami pracowników Instytutu ostatnich lat.
Pracownicy Instytut Fizyki UMK posiadają szeroką, praktyczną wiedzę o charakterze interdycyplinarnym, którą dzielą się ze studentami prowadząc zajęcia dydaktyczne na Wydziale dla studentów kierunków:
- fizyka,
- fizyka techniczna,
- astronomia,
- automatyka i robotyka,
- informatyka stosowana.
Rada Dyscypliny Nauki Fizyczne posiada uprawnienia do nadawania stopni naukowych doktora i doktora habilitowanego w dyscyplinie nauk ścisłych i przyrodniczych w dziedzinie nauk fizycznych.
Fizyka akademicka zaistniała w Toruniu w 1945 r., z chwilą powstania Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Inicjatorem i organizatorem Katedry Fizyki był prof. Aleksander Jabłoński przybyły do Torunia wraz z grupą profesorów Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie (więcej). Dzisiejsze sukcesy są bezpośrednią kontynuacją pionierskich badań prowadzonych na początku istnienia fizyki akademickiej w Toruniu.