Prof. dr hab. Andrzej Kowalczyk, emerytowany profesor Instytutu Fizyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, został uhonorowany dwiema prestiżowymi statuetkami za swoje zasługi w rozwoju optycznej koherentnej tomografii (OCT) w Polsce i na świecie. Nagrody te przyznano podczas dwóch konferencji naukowych poświęconych zastosowaniom OCT w okulistyce, które odbyły się jesienią 2025 roku.

Nagroda na konferencji "OCT w Okulistyce".

Pierwsza nagroda została wręczona podczas VI Konferencji Naukowo-Szkoleniowej "OCT w Okulistyce – Od nauki do praktyki", zorganizowanej w dniach 26-27 września 2025 r. w Toruniu. Konferencja ta, zazwyczaj odbywająca się w Bydgoszczy, wyjątkowo gościła w Toruniu z okazji 25-lecia uzyskania pierwszych obrazów oka ludzkiego za pomocą rozwiniętej w Toruniu spektralnej optycznej koherentnej tomografii OCT. Statuetkę wręczyli profesorowie okulistyki Jakub i Bartłomiej Kałużni, wieloletni współpracownicy prof. Andrzeja Kowalczyka z Collegium Medicum UMK w Bydgoszczy. Uroczystość miała miejsce po wykładzie prof. Kowalczyka na temat historii OCT.

Wyróżnienie na konferencji CRATER w Warszawie.

Druga nagroda została przyznana na międzynarodowej konferencji CRATER (Conference on Recent Advances in Translational Eye Research), która odbyła się w dniach 8-10 października 2025 r. w Warszawie. Tym razem statuetkę wręczył prof. Maciej Wojtkowski, prowadzący Międzynarodowe Centrum Badań Oka - ICTER, w uznaniu globalnego wpływu prac prof. Kowalczyka na translacyjne badania okulistyczne.

Obywda wyróżnienia są uznaniem dla wieloletniej pracy prof. A. Kowalczyka, który jako inicjator i lider zespołu fizyki medycznej w Instytucie Fizyki UMK przyczynił się do rewolucji w diagnostyce okulistycznej. Optyczna koherentna tomografia OCT to przełomowa, nieinwazyjna technologia obrazowania struktur oka o wysokiej rozdzielczości. Umożliwia ona wczesną diagnostykę chorób siatkówki i nerwu wzrokowego, co uratowało wzrok milionom pacjentów na świecie. Przełom nastąpił w Instytucie Fizyki w Toruniu, gdzie pod kierunkiem prof. Kowalczyka, fizycy na UMK jako pierwsi na świecie pokazali w 2002 r. obrazy in vivo siatkówki oka uzyskane spektralną wersją OCT (SOCT). Metoda ta stukrotnie przyspieszyła obrazowanie względem analogicznych metod czasowych. W 2005 r. prof. A. Kowalczyk doprowadził do podpisania umowy z polską firmą Optopol, która już w 2006 r. wprowadziła na rynek pierwszy komercyjny aparat SOCT Copernicus, oparty na toruńskim prototypie. Firma odniosła światowy sukces, a urządzenie zajęło kilkanaście procent globalnego rynku tomografów OCT, przyczyniając się do wyparcia starszych metod czasowych.